Kháng cáo và kháng nghị trong tố tụng hình sự là hai cơ chế quan trọng để xem xét lại bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án cấp sơ thẩm. Theo quy định tại Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 (BLTTHS 2015), kháng cáo là quyền của bên tham gia tố tụng, còn kháng nghị là quyền của Viện kiểm sát nhằm đảm bảo việc xử lý vụ án được khách quan, chính xác.
Quyền kháng cáo trong tố tụng hình sự
Kháng cáo là việc người tham gia tố tụng theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự không đồng ý với bản án, quyết định sơ thẩm và yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm xem xét lại bản án, quyết định đó.
Các chủ thể có quyền kháng cáo
Theo điều 331 BLTTHS 2015, những chủ thể sau được quyền kháng cáo bản án, quyết định sơ thẩm:
– Bị cáo, người bị hại, người đại diện của họ;
– Người bào chữa;
– Nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người đại diện của họ;
– Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan;
– Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự.
Thời hạn kháng cáo
– Thời hạn kháng cáo đối với bản án sơ thẩm là 15 ngày kể từ ngày tuyên án.
– Thời hạn kháng cáo đối với quyết định sơ thẩm là 07 ngày kể từ ngày nhận được quyết định.
Thủ tục kháng cáo
1. Người kháng cáo phải gửi đơn kháng cáo đến Tòa án đã xét xử sơ thẩm hoặc Tòa án cấp phúc thẩm.
Trường hợp bị cáo đang bị tạm giam, Giám thị Trại tạm giam, Trưởng Nhà tạm giữ phải bảo đảm cho bị cáo thực hiện quyền kháng cáo, nhận đơn kháng cáo và chuyển cho Tòa án cấp sơ thẩm đã ra bản án, quyết định bị kháng cáo.
Người kháng cáo có thể trình bày trực tiếp với Tòa án đã xét xử sơ thẩm hoặc Tòa án cấp phúc thẩm về việc kháng cáo. Tòa án phải lập biên bản về việc kháng cáo theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật này.
Tòa án cấp phúc thẩm đã lập biên bản về việc kháng cáo hoặc nhận được đơn kháng cáo thì phải gửi biên bản hoặc đơn kháng cáo cho Tòa án cấp sơ thẩm để thực hiện theo quy định chung.
2. Đơn kháng cáo có các nội dung chính:
a) Ngày, tháng, năm làm đơn kháng cáo;
b) Họ tên, địa chỉ của người kháng cáo;
c) Lý do và yêu cầu của người kháng cáo;
d) Chữ ký hoặc điểm chỉ của người kháng cáo.
3. Kèm theo đơn kháng cáo hoặc cùng với việc trình bày trực tiếp là chứng cứ, tài liệu, đồ vật bổ sung (nếu có) để chứng minh tính có căn cứ của kháng cáo.
Quyền kháng nghị trong tố tụng hình sự
Kháng nghị là việc Viện kiểm sát cùng cấp với Tòa án cấp sơ thẩm hoặc Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp không đồng ý với bản án, quyết định sơ thẩm và yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm xem xét lại bản án, quyết định đó.
Chủ thể kháng nghị
Có thể kháng nghị đối với toàn bộ hoặc một phần bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án các cấp sau:
– Viện kiểm sát cùng cấp với Tòa án cấp sơ thẩm.
– Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp.
Thời hạn kháng nghị
– Thời hạn kháng nghị đối với bản án sơ thẩm là 15 ngày kể từ ngày tuyên án.
– Thời hạn kháng nghị đối với quyết định sơ thẩm là 07 ngày kể từ ngày nhận được quyết định.
Thủ tục kháng nghị
Viện kiểm sát kháng nghị bằng quyết định kháng nghị. Quyết định kháng nghị phải có các nội dung sau:
– Ngày, tháng, năm ra quyết định kháng nghị;
– Số của quyết định kháng nghị;
– Tên của Viện kiểm sát ra quyết định kháng nghị;
– Kháng nghị đối với toàn bộ hay một phần bản án, quyết định sơ thẩm;
– Lý do, căn cứ kháng nghị;
– Yêu cầu của Viện kiểm sát;
– Họ tên, chức vụ của người kí quyết định kháng nghị.
Viện kiểm sát cùng cấp với Tòa án cấp sơ thẩm phải gửi quyết định kháng nghị kèm theo chứng cứ, tài liệu, đồ vật bổ sung (nếu có) cho Tòa án đã xét xử sơ thẩm trong thời hạn 02 ngày kể từ ngày ra quyết định kháng nghị.
Trình tự, thủ tục giải quyết kháng cáo, kháng nghị
– Sau khi nhận được đơn kháng cáo, quyết định kháng nghị, Tòa án cấp sơ thẩm có trách nhiệm vào sổ tiếp nhận, kiểm tra tính hợp lệ của đơn kháng cáo, quyết định kháng nghị và thông báo cho người kháng cáo, Viện kiểm sát cùng cấp và những người có liên quan đến kháng cáo, kháng nghị.
– Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị, Tòa án cấp sơ thẩm phải chuyển hồ sơ vụ án, đơn kháng cáo, quyết định kháng nghị và chứng cứ, tài liệu, đồ vật kèm theo (nếu có) cho Tòa án cấp phúc thẩm.
– Tòa án cấp phúc thẩm phải thụ lý vụ án và tiến hành xét xử phúc thẩm theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.
Kháng cáo và kháng nghị là những cơ chế quan trọng để bảo đảm tính công bằng, đúng pháp luật trong xử lý vụ án hình sự. Việc hiểu rõ quy trình, thời hạn và hình thức kháng cáo, kháng nghị sẽ giúp đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia tố tụng.
Xem thêm:
