Trong quá trình hoạt động kinh doanh, tranh chấp giữa các cổ đông trong công ty cổ phần là hiện tượng khá phổ biến. Những mâu thuẫn này có thể xuất phát từ quyền lợi, trách nhiệm hoặc cách thức quản lý công ty. Tại Việt Nam, Tòa án nhân dân có vai trò quan trọng trong việc giải quyết các tranh chấp này thông qua thủ tục tố tụng dân sự. Việc nắm rõ quy trình tố tụng không chỉ giúp các bên bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình mà còn đảm bảo tranh chấp được giải quyết công bằng và đúng pháp luật.
Các loại tranh chấp giữa các cổ đông trong công ty cổ phần
“Tranh chấp giữa các cổ đông” là những mâu thuẫn, xung đột về quyền, lợi ích và nghĩa vụ giữa các cổ đông, đội ngũ quản lý, vận hành hoạt động kinh doanh trong công ty cổ phần. Có thể chia tranh chấp giữa các cổ đông thành 3 loại:
Tranh chấp về tư cách cổ đông
Cổ đông sáng lập không đóng góp tiền cho một cổ phần nào đó trong số cổ phần đã đăng ký hoặc không góp đủ số phần đã đăng ký nhưng vẫn yêu cầu quyền và lợi ích như một cổ đông góp đủ vốn.
Tranh chấp về phương thức góp vốn: không chuyển quyền sở hữu tài sản góp vốn, định giá tài sản cao hơn thực tế, không quy định cụ thể về thời điểm hoàn tất việc chuyển nhượng cổ phần, không thỏa thuận trước về việc góp vốn cũng như giá trị tài sản góp vốn,…
Tranh chấp trong quyền quản lý, điều hành doanh nghiệp
Các cổ đông, nhóm cổ đông lớn (nắm cổ phần chi phối) muốn đề cử nhân sự cụ thể làm giám đốc.
Cổ đông lớn là chủ tịch đồng thời muốn giữ chức giám đốc điều hành để không loại họ và nhân sự của họ ra khỏi Hội đồng quản trị, không bị bãi miễn chức danh Chủ tịch hội đồng quản trị.
Tranh chấp từ các quyết định của Đại hội đồng cổ đông
Các cổ đông, nhóm cổ đông khác cho rằng những quyết định này là không công bằng.
Quyết định của Đại hội đồng cổ đông trực tiếp dẫn đến quyền lợi của các cổ đông, nhóm cổ đông khác không như mong đợi hoặc bị ảnh hưởng.
Thủ tục tố tụng trong tranh chấp giữa các cổ đông trong công ty cổ phần tại Tòa án
Xác định thẩm quyền giải quyết tranh chấp
Theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, tranh chấp giữa các cổ đông trong công ty cổ phần thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp quận/huyện hoặc Tòa án nhân dân cấp tỉnh, tùy thuộc vào tính chất của tranh chấp và giá trị tranh chấp.
- Nếu tranh chấp có giá trị lớn hoặc liên quan đến hoạt động kinh doanh thương mại, Tòa án cấp tỉnh sẽ thụ lý.
- Các tranh chấp đơn giản hoặc không có yếu tố phức tạp thường thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp huyện.
Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện
Cổ đông hoặc người đại diện hợp pháp cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ khởi kiện để nộp cho Tòa án có thẩm quyền. Hồ sơ bao gồm:
- Đơn khởi kiện theo mẫu quy định của pháp luật.
- Giấy tờ chứng minh tư cách cổ đông (Giấy chứng nhận sở hữu cổ phần, sổ đăng ký cổ đông).
- Tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền lợi bị xâm phạm (biên bản họp, báo cáo tài chính, điều lệ công ty).
- Các yêu cầu cụ thể về bồi thường thiệt hại, xử lý cổ phần, hủy quyết định của công ty (nếu có).
Việc chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng là bước quan trọng để Tòa án thụ lý vụ án.
Thụ lý vụ án và hòa giải
Sau khi nhận đơn khởi kiện, Tòa án sẽ tiến hành thụ lý vụ án và gửi thông báo cho các bên liên quan.
- Bước hòa giải: Theo quy định tại Điều 205 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án sẽ tổ chức phiên hòa giải để các bên thương lượng và tự thỏa thuận giải quyết tranh chấp.
- Nếu hòa giải thành công, Tòa án sẽ lập biên bản hòa giải và ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các bên.
- Nếu hòa giải không thành công, vụ án sẽ được đưa ra xét xử sơ thẩm.
Xét xử sơ thẩm và phúc thẩm
Xét xử sơ thẩm: Tại phiên tòa xét xử sơ thẩm, các bên sẽ trình bày chứng cứ, ý kiến và bảo vệ quan điểm của mình. Tòa án sẽ đánh giá chứng cứ và ra bản án hoặc quyết định giải quyết vụ án.
Xét xử phúc thẩm: Nếu một trong các bên không đồng ý với bản án sơ thẩm, có quyền kháng cáo trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận bản án. Tòa án cấp phúc thẩm sẽ xét xử lại vụ án theo trình tự pháp luật.
Thủ tục tố tụng trong tranh chấp giữa các cổ đông trong công ty cổ phần tại Tòa án Việt Nam đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về pháp luật và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định tố tụng. Việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, tham gia hòa giải và bảo vệ quyền lợi tại phiên tòa là các bước quan trọng giúp cổ đông đạt được kết quả mong muốn.
Bằng cách thực hiện đúng trình tự pháp lý và phối hợp với các chuyên gia pháp lý, cổ đông có thể giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả, đảm bảo sự ổn định và phát triển của công ty cổ phần.
Xem thêm:
