Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, việc thuê luật sư bào chữa hình sự đóng vai trò quan trọng, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của bị cáo và tạo sự công bằng trong quá trình xét xử. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ các thủ tục pháp lý cần thiết khi thuê luật sư bào chữa hình sự. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết những thủ tục quan trọng mà bạn cần biết khi thuê luật sư bào chữa hình sự.
Khi nào luật sư hình sự có thể tham gia bào chữa vụ án?
Luật sư hình sự có thể tham gia bào chữa vụ án khi bạn bị tố giác, bị kiến nghị khởi tố.
Theo Điều 74 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, thời điểm luật sư bào chữa tham gia tố tụng là từ khi Cơ quan cảnh sát có quyết định khởi tố bị can.
Tuy nhiên, trường hợp bắt, tạm giữ người thì Luật sư tham gia từ khi người bị bắt có mặt tại trụ sở cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động hoặc từ khi có quyết định tạm giữ. Đối với trường hợp cần giữ bí mật điều tra thì Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền quyết định để Luật sư tham gia tố tụng từ khi kết thúc điều tra.
Do đó, thời điểm sớm nhất Luật sư có thể tham gia tố tụng là ngay từ khi người bị bắt có mặt tại trụ sở cơ quan điều tra.
Trên thực tế, luật sư bào chữa tham gia vụ án khi đã được cơ quan có thẩm quyền thông báo chấp nhận đăng ký bào chữa bằng giấy chứng nhận tham gia bào chữa.
Thủ tục khi thuê luật sư bào chữa hình sự
Căn cứ Điểm c Khoản 1 Điều 4 Thông tư 70/2011/TT-BCA quy định:
Trường hợp người bị tạm giữ, bị can đang bị tạm giam nhờ người bào chữa là luật sư thì Điều tra viên hướng dẫn họ viết giấy yêu cầu luật sư, nếu yêu cầu đích danh luật sư bào chữa (có họ tên, địa chỉ rõ ràng) thì trong thời hạn 24 (hai mươi bốn) giờ, Cơ quan Điều tra có trách nhiệm gửi giấy yêu cầu luật sư của người bị tạm giữ, bị can cho luật sư mà họ nhờ bào chữa bằng thư bảo đảm hoặc chuyển phát nhanh; trường hợp người bị tạm giữ, bị can viết giấy nhờ người thân (có họ tên, địa chỉ rõ ràng) liên hệ nhờ luật sư bào chữa cho họ thì trong thời gian hạn 24 (hai mươi bốn) giờ kể từ khi người bị tạm giữ, bị can có giấy nhờ người thân, Cơ quan điều tra có trách nhiệm gửi giấy đó cho người thân của người bị tạm giữ, bị can bằng thư bảo đảm hoặc chuyển phát nhanh.
Theo đó:
Bước 1: Khi người bị tạm giữ, bị can đang bị tạm giam có nhu cầu nhờ luật sư bào chữa (sau đây gọi là người nhờ bào chữa) thì Điều tra viên hướng dẫn viết giấy yêu cầu luật sư.
Bước 2: Trong vòng 24 giờ, Cơ quan Điều tra gửi giấy yêu cầu luật sư bào chữa đến luật sư mà bị can nhờ bào chữa trong trường hợp có chỉ đích danh hoặc gửi giấy nhờ người thân / giấy yêu cầu luật sư bào chữa nhưng không chỉ đích danh đến người thân của bị can để người thân bị can nhờ luật sư bào chữa.
Luật sư khi nhận được giấy yêu cầu luật sư bào chữa thì thủ tục đăng ký bào chữa theo quy định tại Điều 78 Bộ luật tố tụng hình sự 2015:
1. Trong mọi trường hợp tham gia tố tụng, người bào chữa phải đăng ký bào chữa.
2. Khi đăng ký bào chữa, người bào chữa phải xuất trình các giấy tờ:
a) Luật sư xuất trình Thẻ luật sư kèm theo bản sao có chứng thực và giấy yêu cầu luật sư của người bị buộc tội hoặc của người đại diện, người thân thích của người bị buộc tội;
4. Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận đủ giấy tờ quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều này, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải kiểm tra giấy tờ và thấy không thuộc trường hợp từ chối việc đăng ký bào chữa quy định tại khoản 5 Điều này thì vào sổ đăng ký bào chữa, gửi ngay văn bản thông báo người bào chữa cho người đăng ký bào chữa, cơ sở giam giữ và lưu giấy tờ liên quan đến việc đăng ký bào chữa vào hồ sơ vụ án; nếu xét thấy không đủ điều kiện thì từ chối việc đăng ký bào chữa và phải nêu rõ lý do bằng văn bản.
Như vậy:
Bước 3: Luật sư tiến hành thủ tục đăng ký bào chữa tại cơ quan điều tra.
Bước 4: Trong 24 giờ kể từ khi nhận đủ giấy tờ đăng ký bào chữa từ luật sư thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng thông báp về việc đăng ký bào chữa.
Theo đó, nếu luật sư đủ điều kiện đăng ký bào chữa sẽ được tham gia các buổi làm việc của Điều tra viên và nắm bắt được thông tin của người nhờ bào chữa cũng như thực hiện các quyền khác của người bào chữa.
Tại sao nên thuê luật sư bào chữa hình sự?
Khi có sự xuất hiện của Luật sư trong vụ án hình sự Luật sư giải quyết được rất nhiều vấn đề quan trọng trong tố tụng hình sự để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của thân chủ mình.
- Đảm bảo ổn định tâm lý cho bị cáo. Điều này rất quan trọng, vì khi có luật sư, bị cáo tự tin, ổn định hơn trong quá trình giải quyết vụ án từ điều tra, truy tố và các cấp xét xử;
- Đảm bảo lời khai của bị cáo được khách quan;
- Hạn chế các sai phạm của điều tra viên, kiểm sát viên trong quá trình điều tra, truy tố (tránh tình trạng bị bức cung, ép cung, dùng nhục hình…);
- Thu thập và kiến nghị cơ quan chức năng thu thập chứng cứ có lợi cho bị cáo;
- Thực hiện các thủ tục cần thiết để bị cáo được hưởng các tình tiết giảm nhẹ, chuyển khung hình phạt.
Đối với vụ án hình sự, Luật sư càng sớm tiếp cận với bị can, bị cáo và quá trình điều tra thì sẽ có tác dụng trong việc chứng minh sự thật khách quan khi hồ sơ chưa bị khép, cơ quan điều tra đang chứng minh, làm sáng tỏ tình tiết, hành vi, nội dung vụ án.
Hạn chế tối đa nhất việc oan sai hoặc áp dụng hình phạt quá nặng trong việc giải quyết các vụ án hình sự. Điều quan trọng nhất là giúp cho thân chủ tránh thất thoát những chi phí không cần thiết và đạt được hiệu quả tối đa trong quá trình giải quyết công việc.
- Giúp cho thân chủ yên tâm, bình tĩnh đánh giá tính chất, mức độ, hậu quả pháp lý của hành vi vi phạm pháp luật mà cơ quan tiến hành tố tụng đang xử lý.
- Giúp cho thân chủ đưa ra định hướng, phương pháp khắc phục hậu quả, thu thập tài liệu, chứng cứ minh oan, giảm nhẹ hình phạt hoặc tìm ra sự thật khách quan của vụ án.
- Gặp gỡ làm việc với cơ quan tố tụng để bảo vệ thân chủ theo đúng quy định pháp luật.
Xem thêm:
