Từ ngày 01/7/2025, việc tổ chức lại hệ thống Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) trên cả nước sẽ có thay đổi quan trọng. Cụ thể, 23 Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh mới được thành lập theo Nghị quyết số 84/2025/UBTVQH15 ngày 27/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đồng thời, nghị quyết cũng quy định việc thành lập Viện kiểm sát nhân dân khu vực và phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các đơn vị này.
Củng cố bộ máy tố tụng sau cải cách hành chính
Việc thành lập thêm 23 VKSND cấp tỉnh là bước tiếp theo trong lộ trình sắp xếp lại bộ máy các cơ quan tiến hành tố tụng, phù hợp với mô hình tổ chức hành chính mới theo các Nghị quyết gần đây của Quốc hội. Đây là một phần trong tổng thể các thay đổi đồng bộ về tổ chức Tòa án, Cơ quan điều tra, Cơ quan thi hành án, Cơ quan kiểm sát để đảm bảo hoạt động tố tụng diễn ra thông suốt, hiệu quả, phù hợp với mô hình chia lại đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp khu vực.
Các Viện kiểm sát cấp tỉnh mới sẽ được bố trí tương ứng với địa giới hành chính mới, đồng bộ với các Tòa án nhân dân cấp tỉnh được thành lập cùng thời điểm.
Quy định chi tiết như sau:
Theo đó, sau khi hợp nhất, thành lập, trong hệ thống tổ chức của Viện kiểm sát nhân dân có 34 Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh.
Trong đó, có 11 Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh không thực hiện sắp xếp, gồm Viện kiểm sát nhân dân các tỉnh: Cao Bằng, Điện Biên, Hà Tĩnh, Lai Châu, Lạng Sơn, Nghệ An, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Sơn La và Viện kiểm sát nhân dân các thành phố: Hà Nội, Huế.
Và 23 Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh được thành lập gồm 19 Viện kiểm sát nhân dân tỉnh và 04 Viện kiểm sát nhân dân thành phố, cụ thể:
1. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Tuyên Quang trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Tuyên Quang và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hà Giang.
2. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Lào Cai trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Lào Cai và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Yên Bái.
3. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thái Nguyên trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thái Nguyên và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Kạn.
4. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Phú Thọ trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Phú Thọ, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hòa Bình và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc.
5. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Ninh trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Ninh và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bắc Giang.
6. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thái Bình.
7. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hải Phòng trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hải Phòng và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hải Dương.
8. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Ninh Binh trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Ninh Bình, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hà Nam và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Nam Định.
9. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Trị trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Trị và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Bình.
10. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân thành phố Đà Nẵng trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân thành phố Đà Nẵng và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Nam.
11. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ngãi trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ngãi và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Kon Tum.
12. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Gia Lai trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Gia Lai và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Định.
13. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Khánh Hòa trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Khánh Hòa và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Ninh Thuận.
14. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Lâm Đồng trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Lâm Đồng, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đắk Nông và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Thuận.
15. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đắk Lắk trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đắk Lắk và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Phú Yên.
16. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Dương.
17. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Phước.
18. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Tây Ninh trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Tây Ninh và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Long An.
19. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân thành phố Cần Thơ, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hậu Giang và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Sóc Trăng.
20. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Vĩnh Long trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Vĩnh Long, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bến Tre và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Trà Vinh.
21. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Tháp trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Tháp và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Tiền Giang.
22. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cà Mau trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cà Mau và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bạc Liêu.
23. Thành lập Viện kiểm sát nhân dân tỉnh An Giang trên cơ sở hợp nhất Viện kiểm sát nhân dân tỉnh An Giang và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Kiên Giang.
.jpg)
Thành lập Viện kiểm sát nhân dân khu vực
Nghị quyết 84/2025 cũng quy định việc thành lập Viện kiểm sát nhân dân khu vực, thay thế dần cho các VKSND cấp huyện trong các tỉnh, thành đã được sắp xếp. Mỗi VKSND khu vực có phạm vi hoạt động trên địa bàn từ 2 đến 4 đơn vị hành chính cấp huyện, tùy theo dân số, đặc điểm địa lý và tình hình tố tụng tại địa phương.
Mô hình Viện kiểm sát nhân dân khu vực được xây dựng với mục tiêu nâng cao chất lượng chuyên môn, tinh gọn bộ máy nhưng vẫn bảo đảm khả năng kiểm sát toàn diện và phản ứng nhanh với các hoạt động tố tụng diễn ra trên địa bàn.
Quy định rõ phạm vi thẩm quyền lãnh thổ
Nghị quyết nêu rõ, thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân khu vực được xác lập theo lãnh thổ hành chính mới sau khi sáp nhập. Cụ thể, mỗi VKSND khu vực sẽ có thẩm quyền:
– Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động điều tra của cơ quan điều tra cùng cấp;
– Kiểm sát hoạt động xét xử tại Tòa án nhân dân khu vực;
– Kiểm sát việc thi hành án hình sự, dân sự và các lĩnh vực tố tụng hành chính, lao động, kinh doanh, thương mại… trên phạm vi địa bàn đã phân công;
– Giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp phát sinh tại khu vực thuộc thẩm quyền.
Trong thời gian đầu chuyển tiếp, việc xác định thẩm quyền và chuyển giao hồ sơ vụ án giữa các VKSND khu vực và các đơn vị cũ sẽ do Viện kiểm sát nhân dân tối cao hướng dẫn và giám sát.
Triển khai đồng bộ trên cả nước
Cùng với Nghị quyết 84/2025/UBTVQH15, các cơ quan như Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Nội vụ, Bộ Tư pháp, và các tỉnh ủy, thành ủy liên quan sẽ phối hợp triển khai kế hoạch tổ chức bộ máy, điều động nhân sự, bàn giao cơ sở vật chất, hồ sơ vụ án và tài liệu nghiệp vụ từ các VKSND cấp huyện cũ sang VKSND khu vực và cấp tỉnh mới.
Việc bổ nhiệm lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh và khu vực sẽ được thực hiện theo đề nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, bảo đảm đúng quy định của Luật Tổ chức VKSND và các văn bản hướng dẫn liên quan.
Việc thành lập 23 Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh theo Nghị quyết 84/2025/UBTVQH15 là bước đi quan trọng nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động tố tụng và phù hợp với đơn vị hành chính mới. Trong quá trình chuyển đổi, sự đồng hành của luật sư tư vấn sẽ giúp cá nhân, tổ chức hiểu rõ thẩm quyền từng cấp và bảo vệ tốt nhất quyền lợi hợp pháp khi tham gia các hoạt động pháp lý.
Xem thêm:
