Từ ngày 01/7/2025, hệ thống pháp luật thi hành án dân sự tại Việt Nam chính thức có sự thay đổi quan trọng về thẩm quyền và phạm vi hoạt động của các cơ quan thi hành án dân sự (THADS). Sự thay đổi này được quy định trong các văn bản pháp luật mới được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9, khóa XV
Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan, dễ hiểu và đầy đủ về thẩm quyền thi hành án dân sự kể từ ngày 01/7/2025, đặc biệt hữu ích cho các tổ chức hành nghề luật, doanh nghiệp và cá nhân đang có nhu cầu thi hành bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật.
Cơ sở pháp lý mới về thẩm quyền thi hành án dân sự
Căn cứ theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, một số nội dung quan trọng về thẩm quyền của cơ quan thi hành án dân sự các cấp đã được điều chỉnh. Đồng thời, các quy định hướng dẫn thi hành cũng được cập nhật nhằm bảo đảm tính thống nhất và khả thi trong thực tiễn áp dụng.
Theo đó, nguyên tắc phân cấp thẩm quyền giữa các cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh và cấp huyện tiếp tục được duy trì, nhưng có bổ sung, làm rõ thêm trong một số trường hợp đặc biệt như: thi hành án có yếu tố nước ngoài, thi hành án theo yêu cầu của cơ quan thanh tra, thi hành án liên tỉnh, hoặc các vụ việc phức tạp có giá trị tài sản lớn.
Thẩm quyền của Cục Thi hành án dân sự cấp tỉnh
Cục Thi hành án dân sự cấp tỉnh tiếp tục giữ vai trò chủ trì thi hành các bản án, quyết định dân sự theo thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh. Cơ quan này cũng có thẩm quyền trực tiếp tổ chức thi hành đối với các vụ việc:
– Do Tòa án nhân dân cấp tỉnh ra quyết định, bản án có hiệu lực;
– Có giá trị tài sản lớn (thường từ 500 triệu đồng trở lên hoặc theo hướng dẫn cụ thể của Bộ Tư pháp);
– Có yếu tố nước ngoài, ví dụ như đương sự là người nước ngoài, tổ chức nước ngoài hoặc tài sản thi hành án nằm ngoài lãnh thổ Việt Nam;
– Các vụ việc có tính chất phức tạp, kéo dài, phát sinh tranh chấp nhiều lần giữa các bên;
– Các bản án do Tòa án nhân dân cấp huyện chuyển lên do vượt quá khả năng tổ chức thi hành.
Ngoài ra, Cục Thi Hành Án Dân Sự cấp tỉnh có thể ủy quyền cho Chi cục Thi Hành Án Dân Sự cấp huyện thực hiện một số công việc cụ thể trong trường hợp cần thiết nhằm bảo đảm hiệu quả quản lý và giảm tải công việc.
Thẩm quyền của Chi cục Thi hành án dân sự cấp huyện
Chi cục Thi hành án dân sự cấp huyện chịu trách nhiệm tổ chức thi hành các bản án, quyết định do Tòa án nhân dân cấp huyện ban hành. Đây là lực lượng trực tiếp và gần dân nhất trong hệ thống THADS, xử lý phần lớn các vụ việc dân sự thông thường tại địa phương.
Từ ngày 01/7/2025, Chi cục Thi Hành Án Dân Sự cấp huyện còn có thể đảm nhận thi hành một số vụ việc theo ủy quyền của cấp tỉnh nếu vụ việc phát sinh tại địa bàn quản lý của chi cục và không thuộc các trường hợp phức tạp, tranh chấp lớn hoặc có yếu tố nước ngoài.
Đặc biệt, trong nỗ lực cải cách hành chính, các Chi cục sẽ áp dụng nhiều hình thức thi hành linh hoạt hơn, trong đó có tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong tra cứu tài sản, gửi thông báo thi hành án, đối chiếu dữ liệu ngân hàng và đăng ký giao dịch bảo đảm.
Phân biệt giữa thẩm quyền tổ chức thi hành và thẩm quyền ra quyết định thi hành
Một điểm mới quan trọng từ ngày 01/7/2025 là việc làm rõ hơn ranh giới giữa “thẩm quyền ra quyết định thi hành án” và “thẩm quyền tổ chức thi hành án”.
Theo quy định mới, cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thi hành án không nhất thiết là cơ quan trực tiếp tổ chức thi hành. Điều này có nghĩa là trong những vụ việc cần điều phối giữa các địa phương hoặc giữa cấp huyện và cấp tỉnh, thẩm quyền ra quyết định có thể nằm ở cấp cao hơn, trong khi tổ chức thi hành được giao cho đơn vị cấp dưới để đảm bảo tính thuận tiện và hiệu quả.
Việc phân định này giúp giảm thiểu tình trạng chồng chéo thẩm quyền, tránh việc nhiều cơ quan cùng xử lý một vụ án nhưng thiếu sự phối hợp đồng bộ, gây kéo dài thời gian thi hành và làm ảnh hưởng quyền lợi của đương sự.
Các vụ việc đặc biệt: Thi hành án liên tỉnh, có yếu tố nước ngoài
Nhằm đáp ứng thực tiễn hội nhập sâu rộng, từ ngày 01/7/2025, thẩm quyền thi hành các bản án có yếu tố nước ngoài hoặc liên quan đến nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sẽ được giao về cho cơ quan THADS cấp tỉnh nơi phát sinh phần lớn nghĩa vụ thi hành.
Ví dụ, nếu bản án có nhiều tài sản nằm rải rác ở nhiều địa phương, nhưng tài sản chính hoặc đối tượng chủ yếu cư trú tại TP.HCM, thì Cục THADS TP.HCM sẽ là cơ quan chủ trì. Các cục hoặc chi cục khác sẽ thực hiện phối hợp, hỗ trợ theo yêu cầu của cơ quan chủ trì.
Điều này nhằm bảo đảm tính thống nhất trong điều hành, đồng thời nâng cao tính trách nhiệm của cơ quan thi hành án chủ trì, hạn chế tình trạng “đá bóng trách nhiệm” hoặc thiếu quyết liệt trong triển khai.
Sự thay đổi về thẩm quyền thi hành án dân sự từ ngày 01/7/2025 là bước tiến lớn trong quá trình hoàn thiện pháp luật thi hành án, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế. Người dân và doanh nghiệp cần cập nhật kịp thời các quy định mới để bảo vệ quyền lợi của mình, đồng thời phối hợp hiệu quả với cơ quan thi hành án trong quá trình thực hiện bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật.
Trong bối cảnh pháp luật ngày càng được siết chặt và áp dụng hiệu quả, việc hiểu đúng và rõ ràng về thẩm quyền thi hành án dân sự là điều kiện tiên quyết giúp đảm bảo thực thi công lý công bằng, hiệu lực và hiệu quả trên thực tế.
Từ ngày 01/7/2025, việc điều chỉnh cơ sở pháp lý mới về thẩm quyền thi hành án dân sự không chỉ góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, mà còn nâng cao hiệu quả và tính minh bạch trong quá trình tổ chức thi hành án. Những thay đổi này đòi hỏi các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp cần chủ động cập nhật thông tin và hiểu rõ quyền, nghĩa vụ của mình trong từng giai đoạn thi hành án.
Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc xác định thẩm quyền thi hành hoặc cần hướng dẫn cụ thể cho vụ việc của mình, đừng ngần ngại liên hệ với luật sư tư vấn giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực thi hành án dân sự. Luật sư sẽ hỗ trợ bạn phân tích hồ sơ, xác định cơ quan có thẩm quyền, đồng thời đưa ra các giải pháp phù hợp để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của bạn được thực thi đầy đủ và đúng quy định pháp luật.
Xem thêm:
