Trong môi trường kinh doanh phức tạp như hiện nay, việc xảy ra các tranh chấp là điều khó tránh khỏi. Việc xử lý những mâu thuẫn này đòi hỏi một quy trình pháp lý giải quyết tranh chấp kinh doanh chi tiết và chặt chẽ.
Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp kinh doanh
Từ góc độ pháp lý, tranh chấp kinh doanh có thể xuất phát từ nhiều góc độ khác nhau, và việc hiểu rõ nguyên nhân giúp định hướng giải pháp một cách chính xác và nhanh chóng. Những nguyên nhân phổ biến bao gồm:
1. Xung đột về lợi ích
Khi tham gia vào hoạt động kinh doanh, lợi ích là một trong những mục đích chính mà các bên hướng tới. Vì vậy xung đột về lợi ích là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tranh chấp kinh doanh. Mỗi bên trong quan hệ hợp đồng kinh doanh sẽ có mục tiêu lợi nhuận riêng, và khi có sự xung đột về cách chia sẻ lợi ích này, tranh chấp có thể dễ dàng nảy sinh.
2. Vi phạm hợp đồng
Hợp đồng là nền tảng pháp lý quan trọng trong giao dịch kinh doanh. Tranh chấp có thể phát sinh khi một bên không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ đã cam kết trong hợp đồng. Các hành vi vi phạm nghĩa vụ của một bên trong quan hệ hợp đồng sẽ làm ảnh hưởng tới quyền và lợi ích hợp pháp của bên còn lại gây ra những thiệt hại không đáng có.
3. Sự thiếu hiểu biết về kiến thức pháp luật
Tranh chấp kinh doanh có thể xảy ra khi một hoặc cả hai bên trong giao dịch không hiểu, không nắm rõ và thực hiện các hành vi không phù hợp với quy định của pháp luật làm ảnh hưởng tới quyền lợi của bên còn lại. Do đó, bên cạnh thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình tại hợp đồng, các bên còn phải nắm rõ các nghĩa vụ khác được pháp luật quy định để có những hành vi phù hợp trong quan hệ kinh doanh, hạn chế tối đa khả năng xảy ra tranh chấp.
Quy trình giải quyết tranh chấp kinh doanh
Giải quyết tranh chấp thông qua đàm phán và hòa giải
Một trong những cách giải quyết ưu tiên hàng đầu là khuyến khích doanh nghiệp giải quyết tranh chấp thông qua các phương pháp đàm phán và hòa giải. Đây là phương pháp giải quyết tranh chấp ưu tiên vì nó vừa nhanh chóng, vừa bảo mật, vừa ít tốn kém hơn so với việc đưa tranh chấp ra trọng tài hoặc tòa án.
Đàm phán trực tiếp là giai đoạn các bên có thể tự thỏa thuận với nhau hoặc thông qua đại diện pháp lý của mình, giúp duy trì mối quan hệ đối tác không để tranh chấp ảnh hưởng quá sâu sắc. Nếu đàm phán thất bại, các bên có thể nhờ đến sự hỗ trợ của một bên trung gian – hòa giải viên. Vai trò của hòa giải viên là giúp các bên đạt được sự đồng thuận một cách khách quan. Tại Việt Nam, hòa giải là một phương pháp ngày càng được ưa chuộng do tính hiệu quả và chi phí thấp.
Giải quyết tranh chấp thông qua Trọng tài
Khi đàm phán và hòa giải không thể giải quyết tranh chấp, nhiều doanh nghiệp lựa chọn Trọng tài thay vì kiện ra Tòa án. Quy trình trọng tài thường ngắn gọn và không công khai, giúp bảo vệ bí mật kinh doanh. Các bên có thể tự lựa chọn trọng tài viên có chuyên môn phù hợp với lĩnh vực tranh chấp. Ngoài ra, phán quyết của trọng tài là chung thẩm, nghĩa là có hiệu lực pháp lý tương tự như phán quyết của tòa án và không bị kháng cáo.
Khởi kiện tại Tòa án
Khi các phương thức ngoài tòa án như đàm phán, hòa giải, hoặc trọng tài không thể giải quyết tranh chấp, doanh nghiệp buộc phải đưa vụ việc ra tòa án. Quy trình kiện tụng tại tòa án kinh tế có thể kéo dài hơn và phức tạp hơn, đặc biệt khi các bên tranh chấp không đạt được thỏa thuận trước đó.
Để khởi kiện tại tòa án, doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng hồ sơ, chứng cứ và lập luận pháp lý. Đây là giai đoạn đòi hỏi sự chi tiết, chính xác và đúng pháp luật. Sau khi đơn kiện được nộp, tòa án sẽ tiến hành phiên tòa sơ thẩm. Nếu một trong hai bên không đồng ý với phán quyết, họ có quyền kháng cáo lên tòa án cấp phúc thẩm để xét xử lại vụ việc.
Xem thêm:
