Tranh chấp thương mại không còn là ngoại lệ mà đã trở thành một phần tất yếu của thương trường. Đằng sau mỗi vụ việc, sự thành bại không chỉ nằm ở quy định pháp luật, mà còn phụ thuộc vào nội lực và bản lĩnh của người luật sư – những người vừa phải tinh thông tri thức, khéo léo trong ứng xử, vừa kiên định với chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp. Chính sự kết hợp ấy mới tạo nên giá trị bền vững: bảo vệ lợi ích cho thân chủ, đồng thời gìn giữ sự minh bạch và ổn định của thị trường.
Bối cảnh và thách thức thời cuộc
Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tranh chấp kinh doanh thương mại không phải là ngoại lệ mà đã trở thành một phần tất yếu của quá trình phát triển. Từ hợp đồng mua bán hàng hóa, dự án bất động sản, dịch vụ tài chính cho đến quản trị doanh nghiệp, mọi lĩnh vực đều tiềm ẩn nguy cơ xung đột lợi ích. Đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng, các tranh chấp thương mại xuyên biên giới ngày càng gia tăng cả về số lượng lẫn độ phức tạp.
Điều đó đặt ra yêu cầu mới: luật sư không thể chỉ dừng ở vai trò “người tranh tụng” tại tòa án, mà phải trở thành “kiến trúc sư giải pháp” – người dẫn dắt doanh nghiệp đi qua vòng xoáy tranh chấp bằng con đường thương lượng, hòa giải và trọng tài. Chính ở đây, khái niệm nội lực của luật sư được đặt ra như một giá trị cốt lõi, quyết định sự thành bại trong bảo vệ lợi ích thân chủ.
Hành lang pháp lý rộng mở
Đảng và Nhà nước ta đã nhiều lần khẳng định định hướng phát triển các cơ chế giải quyết tranh chấp ngoài tố tụng. Nghị quyết số 27-NQ/TW năm 2022 của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa nhấn mạnh: phải hoàn thiện thể chế, thúc đẩy hòa giải, đối thoại, trọng tài thương mại để bảo đảm công lý và giảm tải cho hệ thống tư pháp. Tiếp đó, Nghị quyết số 66-NQ/TW năm 2025 của Bộ Chính trị xác định đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật là khâu đột phá, trong đó chú trọng cơ chế ADR (Alternative Dispute Resolution) để hỗ trợ môi trường đầu tư, kinh doanh .
Ở cấp độ luật định, Luật Luật sư 2006, sửa đổi 2012 đã thừa nhận dịch vụ pháp lý bao gồm đại diện ngoài tố tụng. Song song, Luật Trọng tài thương mại 2010, Nghị định 22/2017/NĐ-CP về hòa giải thương mại và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án 2020 đã tạo hành lang pháp lý đầy đủ, mở ra không gian rộng lớn để luật sư phát huy nội lực bên ngoài pháp đình.
Trong bối cảnh đó, các hãng luật có tầm vóc như La Défense đã khẳng định thế mạnh của mình không chỉ trong tranh tụng truyền thống, mà còn ở năng lực dẫn dắt thương lượng và hòa giải những vụ việc phức tạp, góp phần hiện thực hóa các chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước.
Thực tiễn vai trò của luật sư
Thực tiễn cho thấy, vai trò của luật sư trong ADR đã và đang được khẳng định bằng những con số biết nói. Tại VIAC, năm 2023 có 424 vụ tranh chấp được thụ lý, tăng 46,2% so với 2022; trong đó, 87,9% vụ có sự tham gia của luật sư. Các lĩnh vực nhiều tranh chấp gồm bất động sản (26,2%), mua bán hàng hóa (21,3%) và xây dựng (18,5%).
Tại VMC, giai đoạn 2018–2023, trung tâm đã giải quyết 39 vụ việc với tổng giá trị tranh chấp khoảng 8.000 tỷ đồng, trong đó có vụ lớn nhất lên tới 7.000 tỷ đồng. Tỷ lệ hòa giải thành đạt 91%, và 100% thỏa thuận được các bên tự nguyện thi hành.
Ngay trong hệ thống Tòa án, năm 2022 các trung tâm hòa giải, đối thoại đã hòa giải thành công 72.955 vụ việc, đạt tỷ lệ 62,11%. Nhiều địa phương như Hải Phòng đạt tỷ lệ gần 80%. Rõ ràng, những con số này phản ánh vai trò ngày càng quan trọng của luật sư trong việc giảm tải cho tòa án và tiết kiệm chi phí xã hội thông qua ADR.
La Défense đã từng tham gia nhiều vụ việc tương tự, nơi giá trị tranh chấp lên tới hàng chục, thậm chí hàng trăm tỷ đồng. Điểm chung là, thay vì lao vào con đường tố tụng kéo dài, đội ngũ luật sư của hãng đã biết lựa chọn cơ chế hòa giải, thương lượng phù hợp để đưa vụ việc đến một thỏa thuận cân bằng, giúp thân chủ vừa bảo toàn lợi ích pháp lý, vừa giữ được quan hệ hợp tác kinh doanh.
Nội lực và bản lĩnh ngoài pháp đình
Nội lực của luật sư không phải là một yếu tố đơn lẻ, mà là sự tổng hòa của tri thức, kỹ năng, phẩm chất và tư duy chiến lược. Đó là khả năng thiết kế tiến trình giải quyết tranh chấp một cách linh hoạt, lựa chọn đúng phương thức – từ thương lượng mềm dẻo, hòa giải dung hòa cho đến trọng tài nghiêm ngặt – để phù hợp với từng tình huống cụ thể. Cùng với đó là sự am hiểu sâu rộng về kinh doanh và tài chính, cho phép luật sư lượng hóa rủi ro, phân tích chi phí – lợi ích và giúp thân chủ ra quyết định dựa trên dữ liệu thay vì cảm tính. Trên nền tảng ấy, kỹ năng phân tích chứng cứ và dữ liệu trở thành công cụ sắc bén để xây dựng nên một “bản đồ lập luận” logic, chặt chẽ và có sức thuyết phục cao.
Song song với những yếu tố chuyên môn, nghệ thuật thương lượng và đàm phán giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Luật sư không chỉ viện dẫn pháp lý khô cứng, mà còn biết kết hợp lý lẽ với những toan tính kinh tế, biết lắng nghe và nhượng bộ có tính toán để dẫn dắt đối phương đến một điểm cân bằng. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, năng lực quản trị tâm lý và đa văn hóa càng trở nên cần thiết, bởi nhiều tranh chấp vượt qua biên giới quốc gia, đòi hỏi luật sư phải vừa tinh tế trong giao tiếp, vừa bản lĩnh trong xử lý khác biệt. Cùng với đó là kỹ năng kiểm soát rủi ro thi hành, đảm bảo rằng mọi thỏa thuận hay phán quyết cuối cùng đều khả thi và có thể đi vào thực tiễn.
Và trên tất cả, đạo đức, sự liêm chính và nguyên tắc bảo mật chính là nền tảng cốt lõi làm nên uy tín nghề nghiệp. Khi bảy trụ cột ấy được vận hành đồng bộ, luật sư không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ quyền lợi cho thân chủ, mà còn góp phần duy trì trật tự thương trường, củng cố sự minh bạch và ổn định cho giao dịch. Đây cũng là phương châm mà La Défense kiên định theo đuổi: giải quyết tranh chấp bằng trí tuệ, sự điềm tĩnh và tính chuyên nghiệp, thay vì để thân chủ bị cuốn vào vòng xoáy tố tụng kéo dài và tốn kém.
Khẳng định vị thế và sứ mệnh
Khi nội lực được phát huy, vị thế của luật sư cũng được nâng tầm trên ba tầng nấc. Ở tầng doanh nghiệp, luật sư trở thành cố vấn chiến lược, hiện diện từ khâu soạn thảo hợp đồng, cài đặt cơ chế ADR cho đến tái cấu trúc sau tranh chấp. Ở tầng thị trường, mỗi thỏa thuận hòa giải thành công chính là một “chuẩn mực mềm”, nâng kỷ luật giao dịch và tạo tính dự báo. Ở tầng thể chế, tiếng nói từ thực tiễn hồ sơ cho phép luật sư tham gia phản biện chính sách, góp phần hoàn thiện pháp luật.
Uy tín nghề nghiệp không được đo bằng số lần thắng kiện, mà bằng khả năng kiến tạo đồng thuận và duy trì quan hệ kinh doanh. Một thỏa thuận hòa giải hàng nghìn tỷ đồng, được các bên tự nguyện thi hành, có giá trị xã hội lớn hơn bất kỳ bản án thắng – thua tuyệt đối nào. Chính vì vậy, luật sư – đặc biệt là những tập thể như La Défense – không chỉ bảo vệ quyền lợi thân chủ, mà còn góp phần ổn định thị trường và củng cố niềm tin pháp luật.
Để vị thế ấy được củng cố, nghề luật cần một bước chuẩn hóa. Các kỹ năng ADR phải trở thành nội dung bắt buộc trong đào tạo luật sư. Cần xây dựng các “playbook dàn xếp” theo từng ngành nghề để luật sư có chuẩn tham chiếu. Đồng thời, các trung tâm trọng tài, hòa giải phải công khai dữ liệu về thời gian, tỷ lệ thành công, chi phí – để vị thế luật sư được định vị bằng kết quả đo lường, chứ không chỉ bằng lời hứa.
Yêu cầu tất yếu của nghề nghiệp
Phát huy nội lực của luật sư trong giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại không chỉ là yêu cầu nghề nghiệp, mà còn là sứ mệnh xã hội. Đảng và Nhà nước đã mở hành lang pháp lý cho ADR; giờ đây, chính luật sư phải là lực lượng tiên phong biến chủ trương ấy thành thực tiễn sống động.
Mỗi vụ việc được thương lượng thành công, mỗi thỏa thuận hòa giải được tự nguyện thi hành, là minh chứng cho sự trưởng thành của nghề luật sư và cho sức mạnh của pháp quyền. Những hãng luật như La Défense, với đội ngũ luật sư giàu bản lĩnh và nội lực, đang góp phần viết nên câu chuyện ấy: một nghề nghiệp không chỉ bảo vệ khách hàng, mà còn gìn giữ công bằng trên thương trường, củng cố niềm tin vào pháp luật, và xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, ổn định, bền vững cho đất nước.
Tài liệu tham khảo:
- Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.
- Chính phủ, Nghị quyết số 77/NQ-CP ngày 12/5/2023 ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 27-NQ/TW.
- Bộ Chính trị, Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 về tiếp tục đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật.
- Quốc hội, Luật Luật sư số 65/2006/QH11 ngày 29/6/2006, sửa đổi, bổ sung theo Luật số 20/2012/QH13 ngày 20/11/2012.
- Quốc hội, Luật Trọng tài thương mại số 54/2010/QH12 ngày 17/6/2010.
- Chính phủ, Nghị định số 22/2017/NĐ-CP ngày 24/02/2017 về hòa giải thương mại.
- Quốc hội, Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án số 58/2020/QH14 ngày 16/6/2020.
- Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC), Báo cáo thường niên 2023.
- Trung tâm Hòa giải Việt Nam (VMC), Thống kê giai đoạn 2018–2023, công bố tại Hội thảo “Hòa giải thương mại – Cơ hội và thách thức” (2024).
- Tòa án nhân dân tối cao, Báo cáo công tác năm 2022 của Chánh án trình tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV: 72.955 vụ việc hòa giải/đối thoại thành công, đạt tỷ lệ 62,11% (theo Tạp chí Tòa án nhân dân tapchitoaan.vn).
