Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, hoạt động mua bán và sáp nhập (Mergers and Acquisitions – M&A) đã trở thành một công cụ quan trọng giúp các doanh nghiệp tối ưu hóa tài nguyên, mở rộng thị trường, và gia tăng giá trị cho cổ đông. Tuy nhiên, quá trình thực hiện M&A không chỉ đòi hỏi sự thấu hiểu về thị trường và chiến lược kinh doanh, mà còn cần có sự am hiểu sâu sắc về các điều khoản pháp lý, đặc biệt là trong hợp đồng M&A. Hợp đồng này là một mắt xích quan trọng trong tổng thể tiến trình thực hiện chiến lược M&A của nhà đầu tư.
Lưu ý trước khi ký kết hợp đồng M&A
Trước khi ký kết hợp đồng M&A, doanh nghiệp cần phải xác định rõ được mục tiêu chiến lược của mình muốn đạt được từ thương vụ này. Việc xác định rõ mục tiêu chiến lược giúp định hướng quá trình điều tra, thẩm định và đưa ra các yếu tố rủi ro về mặt tài chính, pháp lý như khả năng đạt được mức lợi nhuận kỳ vọng, các chi phí tài chính có thể phát sinh trong quá trình thực hiện thương vụ, tính pháp lý của các thỏa thuận hoặc các quy định về chống độc quyền…
Sau khi đã xác định các rủi ro pháp lý và tài chính, doanh nghiệp sẽ cân nhắc việc có nên ký kết hợp đồng M&A hay không. Trong trường hợp quyết định ký kết, hợp đồng phải giải quyết được các rủi ro đã được nhận diện thông qua quá trình điều tra. Việc kiểm soát rủi ro là yếu tố cốt lõi để đảm bảo sự thành công của thương vụ M&A.
Các điều khoản quan trọng trong hợp đồng M&A
Hợp đồng M&A phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản trong giao dịch thương mại, bao gồm nguyên tắc tự do thỏa thuận, nguyên tắc tự nguyện và nguyên tắc chịu trách nhiệm về mặt tài sản. Tuy nhiên, do M&A là một quá trình kéo dài, nguyên tắc hợp tác cũng cần được nhấn mạnh, đảm bảo rằng các bên sẽ phối hợp chặt chẽ trong quá trình thực hiện hợp đồng để đạt được thành công chung.
Vì mỗi thương vụ M&A đều mang tính đặc thù và phụ thuộc vào mục tiêu chiến lược của từng bên, không tồn tại một mẫu hợp đồng chung cho tất cả các trường hợp. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần đảm bảo một số nội dung quan trọng sau đây để tránh rủi ro hợp đồng bị vô hiệu:
Hợp đồng cần nêu rõ thông tin của các bên tham gia, bao gồm tên doanh nghiệp, địa chỉ trụ sở chính, tên và chức vụ của người đại diện theo pháp luật, số CCCD (hoặc hộ chiếu), mã số thuế của doanh nghiệp. Thông tin này cần được đối chiếu với Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc Giấy chứng nhận đầu tư để đảm bảo tính chính xác và thẩm quyền ký kết.
Giá chuyển nhượng
Cần ghi rõ tổng giá trị hợp đồng, lưu ý rằng đồng tiền thanh toán phải là Việt Nam đồng, trừ trường hợp có quy định pháp luật cho phép sử dụng ngoại hối trên lãnh thổ Việt Nam theo Thông tư 32/2013/TT-NHNN. Việc quy định rõ giá trị và đơn vị tiền tệ thanh toán giúp tránh các tranh chấp sau này.
Phương thức và thời gian thanh toán
Cần xác định cụ thể phương thức thanh toán (chuyển khoản, tiền mặt) và thời gian thanh toán từng đợt. Để đảm bảo an toàn, có thể xem xét việc sử dụng một tổ chức tài chính trung gian uy tín để đảm bảo các bên thực hiện đúng thỏa thuận.
Điều kiện, thời hạn chuyển giao tài sản
Đối với bên mua, cần quy định rõ những điều kiện kèm theo và thời điểm cụ thể trong tiến trình M&A để bên bán thực hiện nghĩa vụ trong việc chuyển giao tài sản, cổ phần, cổ phiếu theo quy định của hợp đồng.
Quyền và nghĩa vụ pháp lý của các bên
Các quyền và nghĩa vụ của mỗi bên cần được quy định chi tiết, bao gồm nghĩa vụ trước, trong và sau khi thực hiện hợp đồng, cùng với thời điểm chấm dứt hợp đồng. Việc này đảm bảo rằng mọi quyền lợi và nghĩa vụ đều được rõ ràng, tránh tranh chấp sau khi hợp đồng có hiệu lực.
Điều khoản ràng buộc trách nhiệm
Doanh nghiệp nên dự liệu các trường hợp đối phương có thể không thực hiện nghĩa vụ của mình và soạn thảo các điều khoản ràng buộc trách nhiệm tương ứng. Ví dụ, trách nhiệm của bên mua khi không thanh toán hoặc của bên bán khi không chuyển giao tài sản theo đúng thỏa thuận.
Thời hạn thực hiện hợp đồng
Cần quy định rõ thời điểm hợp đồng bắt đầu có hiệu lực và thời điểm chấm dứt, cùng với các căn cứ dẫn đến việc chấm dứt hiệu lực hợp đồng. Điều này giúp bảo vệ các bên trong trường hợp một bên không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ.
Điều khoản giải quyết tranh chấp
Tranh chấp phát sinh có thể được giải quyết tại Tòa án có thẩm quyền hoặc Trọng tài thương mại. Doanh nghiệp nên xem xét lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp phù hợp để bảo vệ quyền lợi của mình.
Tuyên bố và cam kết về tình trạng doanh nghiệp
Bên bán cần cam kết về tình trạng pháp lý và tài chính của doanh nghiệp, bao gồm việc công khai các khoản nợ. Điều này giúp bên mua hạn chế các rủi ro tiềm ẩn và bảo đảm quyền lợi sau khi thương vụ hoàn tất.
Để tránh rủi ro hợp đồng bị vô hiệu một phần hoặc toàn phần, doanh nghiệp nên cân nhắc nhờ sự hỗ trợ từ các đơn vị tư vấn pháp luật uy tín trong quá trình soạn thảo hợp đồng M&A. Điều này giúp đảm bảo rằng các quyền và lợi ích của doanh nghiệp được bảo vệ một cách tối ưu. Việc nắm rõ và tuân thủ các điều khoản quan trọng trong hợp đồng M&A không chỉ giúp doanh nghiệp kiểm soát được rủi ro, mà còn đảm bảo thương vụ được thực hiện một cách suôn sẻ và thành công.
Xem thêm:
