Theo pháp luật Việt Nam, các dự án đầu tư được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau như quy mô, lãnh thổ, tính chất, nguồn vốn và lĩnh vực hoạt động. Dưới đây là một số cách phân loại phổ biến:
Dự án đầu tư theo nguồn vốn
Dự án đầu tư trong nước được thực hiện dưới các hình thức:
- Đầu tư thành lập tổ chức kinh tế;
- Đầu tư góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp;
- Thực hiện dự án đầu tư;
- Đầu tư theo hình thức hợp đồng BCC
- Các hình thức đầu tư, loại hình tổ chức kinh tế mới theo quy định của Chính phủ.
Dự án đầu tư nước ngoài
Là các dự án được thực hiện có yếu tố nước ngoài về mặt nguồn vốn, nhà đầu tư là người nước ngoài. Trong đó có hai hình thức là dự án đầu tư vào Việt Nam và dự án đầu tư ra nước ngoài.
Dự án đầu tư công
Dự án đầu tư công là dự án sử dụng toàn bộ hoặc một phần vốn đầu tư công. Đầu tư công là hoạt động đầu tư của nhà nước vào các các chương trình, nhiệm vụ, dự án và đối tượng đầu tư công khác theo quy định của pháp luật.
Dự án đầu tư công được phân loại dựa trên tính chất, mức độ quan trọng và quy mô của dự án.
Dự án đầu tư theo quy mô
Dự án quan trọng quốc gia: là dự án có quy mô lớn có tác động đến kinh tế, xã hội, môi trường, an ninh quốc phòng. Những dự án này thuộc thẩm quyền phê duyệt của Quốc hội.
Dự án nhóm A: Dự án có quy mô lớn nhưng thấp hơn dự án quan trọng quốc gia, thường do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Dự án nhóm B và C: Quy mô vừa và nhỏ hơn, do các cơ quan cấp tỉnh hoặc bộ ngành quản lý phê duyệt.
Dự án đầu tư theo lĩnh vực hoạt động
Dự án đầu tư vào lĩnh vực khuyến khích đầu tư: Như công nghệ cao, năng lượng tái tạo, bảo vệ môi trường, giáo dục, y tế,… Các dự án này thường được hưởng ưu đãi về thuế và các hỗ trợ khác.
Dự án đầu tư có điều kiện: Liên quan đến các lĩnh vực nhạy cảm như quốc phòng, an ninh, tài nguyên thiên nhiên,… và phải đáp ứng các điều kiện đặc biệt do pháp luật quy định.
Dự án đầu tư bị cấm: Như sản xuất, kinh doanh chất cấm, phá hoại môi trường, ảnh hưởng đến quốc phòng an ninh,…
Theo hình thức đầu tư
Đầu tư thành lập tổ chức kinh tế mới
Đầu tư góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp
Đầu tư theo hợp đồng: Hợp đồng BOT, BTO, BT, BOO, BLT, BTL,…
Đầu tư theo hình thức hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC)
Theo yếu tố môi trường
Đối với các dự án có tác động đến môi trường, nhà đầu tư dự án phải thực hiện việc đánh giá tác động môi trường sau đó mới được thực hiện việc quy hoạch, xin cấp phép xây dựng cho dự án.
Dự án phải đánh giá tác động môi trường (ĐTM): Thường là các dự án có nguy cơ ảnh hưởng lớn đến môi trường.
Dự án không cần ĐTM nhưng phải có cam kết bảo vệ môi trường: Đối với các dự án quy mô nhỏ hơn nhưng vẫn có thể tác động đến môi trường.
Việc lên kế hoạch cho dự án cho đến quá trình triển khai, thực hiện dự án cần phải có sự giám sát của cơ quan có thẩm quyền, nhà đầu tư phải giải trình về dự án đầu tư và được cấp phép thực hiện tại cơ quan nhà nước để tránh gây thiệt hại về kinh tế, môi trường,… cũng như thực hiện đúng quy định của pháp luật nếu xảy ra các vấn đề tranh chấp phát sinh trong quá trình hoạt động.
Trên thực tế, một dự án đầu tư có thể thuộc nhiều nhóm phân loại khác nhau, tùy theo tiêu chí áp dụng. Việc phân loại này giúp nhà đầu tư và cơ quan quản lý xác định đúng trình tự, thủ tục và chính sách áp dụng cho từng loại dự án.
Xem thêm:
