Trong tố tụng hình sự, chứng cứ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định sự thật khách quan của vụ án. Chứng cứ không chỉ giúp xác định có hay không hành vi phạm tội mà còn là cơ sở để truy cứu trách nhiệm hình sự, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan. Việc thu thập, kiểm tra, đánh giá và sử dụng chứng cứ phải tuân thủ chặt chẽ các quy định của pháp luật nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong quá trình giải quyết vụ án.
Khái niệm về chứng cứ trong tố tụng hình sự
Chứng cứ là yếu tố quan trọng trong quá trình giải quyết vụ án hình sự. Theo quy định tại Điều 86 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, chứng cứ là những gì có thật, được thu thập theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định và được sử dụng làm căn cứ để xác định có hay không hành vi phạm tội, người thực hiện hành vi phạm tội, cũng như các tình tiết khác có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án.
Chứng cứ có thể tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau như vật chứng, lời khai, tài liệu, dữ liệu điện tử… Mọi chứng cứ đều phải được kiểm tra, đánh giá một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ.
Các nguồn chứng cứ trong vụ án hình sự
Chứng cứ được thu thập, xác định từ các nguồn:
– Vật chứng;
– Lời khai, lời trình bày;
– Dữ liệu điện tử;
– Kết luận giám định, định giá tài sản;
– Biên bản trong hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án;
– Kết quả thực hiện ủy thác tư pháp và hợp tác quốc tế khác;
– Các tài liệu, đồ vật khác.
Những gì có thật nhưng không được thu thập theo trình tự, thủ tục do Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định thì không có giá trị pháp lý và không được dùng làm căn cứ để giải quyết vụ án hình sự.
Thu thập chứng cứ trong vụ án hình sự
– Để thu thập chứng cứ, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có quyền tiến hành hoạt động thu thập chứng cứ theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015; yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp chứng cứ, tài liệu, đồ vật, dữ liệu điện tử, trình bày những tình tiết làm sáng tỏ vụ án.
– Để thu thập chứng cứ, người bào chữa có quyền gặp người mà mình bào chữa, bị hại, người làm chứng và những người khác biết về vụ án để hỏi, nghe họ trình bày về những vấn đề liên quan đến vụ án; đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật, dữ liệu điện tử liên quan đến việc bào chữa.
– Những người tham gia tố tụng khác, cơ quan, tổ chức hoặc bất cứ cá nhân nào đều có thể đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, dữ liệu điện tử và trình bày những vấn đề có liên quan đến vụ án.
Kiểm tra, đánh giá chứng cứ
– Mỗi chứng cứ phải được kiểm tra, đánh giá để xác định tính hợp pháp, xác thực và liên quan đến vụ án. Việc xác định những chứng cứ thu thập được phải bảo đảm đủ để giải quyết vụ án hình sự.
– Người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình phải kiểm tra, đánh giá đầy đủ, khách quan, toàn diện mọi chứng cứ đã thu thập được về vụ án.
Chứng cứ đóng vai trò quan trọng trong tố tụng hình sự, quyết định đến kết quả giải quyết vụ án. Việc thu thập, đánh giá chứng cứ phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật nhằm đảm bảo tính khách quan, công bằng. Hiểu rõ các quy định về chứng cứ giúp các chủ thể trong tố tụng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình một cách tốt nhất.
Xem thêm:
