Trong nền kinh tế thị trường, tranh chấp thương mại là điều không thể tránh khỏi, đặc biệt khi các bên không đạt được thỏa thuận trong quá trình hợp tác. Để giải quyết tranh chấp này, có nhiều hình thức khác nhau và vai trò của luật sư trong quá trình này là rất quan trọng và cần thiết.
Tranh chấp thương mại là gì?
Căn cứ theo quy định tại Điều 3 Luật Thương mại 2005 quy định rằng Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác.
Từ khái niệm trên có thể suy ra rằng tranh chấp thương mại là những mâu thuẫn (bất đồng) giữa hai bên hợp tác với nhau về quyền, nghĩa vụ trong quá trình hoạt động kinh doanh thương mại.
Các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại
Tại Điều 317 Luật Thương mại 2005 quy định về hình thức giải quyết tranh chấp thương mại cụ thể rằng:
Hình thức giải quyết tranh chấp
1. Thương lượng giữa các bên.
2. Hoà giải giữa các bên do một cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân được các bên thỏa thuận chọn làm trung gian hoà giải.
3. Giải quyết tại Trọng tài hoặc Toà án.
Thủ tục giải quyết tranh chấp trong thương mại tại Trọng tài, Toà án được tiến hành theo các thủ tục tố tụng của Trọng tài, Toà án do pháp luật quy định.
Theo đó, có thể xác định được rằng có 04 hình thức giải quyết tranh chấp thương mại cụ thể như sau:
Thương lượng giữa các bên
Hình thức giải quyết tranh chấp qua thương lượng giữa các bên được hiểu là quá trình mà các bên tự nguyện thảo luận, đạt được thỏa thuận và tự dàn xếp các bất đồng phát sinh để loại bỏ tranh chấp mà không cần sự can thiệp hay phán quyết từ bên thứ ba. Trong quá trình này, việc giải quyết tranh chấp không bị ràng buộc bởi quy định pháp luật về trình tự và thủ tục. Kết quả của quá trình này hoàn toàn phụ thuộc vào sự thỏa thuận giữa các bên.
Xem thêm: Lợi ích của việc giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế là gì?
Hòa giải
Hòa giải là hình thức giải quyết tranh chấp giữa các bên do một cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân được các bên thỏa thuận chọn làm trung gian hoà giải.
Tại khoản 1 Điều 3 Nghị định 22/2017/NĐ-CP quy định về khái niệm hòa giải thương mại cụ thể như sau:
Hòa giải thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp thương mại do các bên thỏa thuận và được hòa giải viên thương mại làm trung gian hòa giải hỗ trợ giải quyết tranh chấp theo quy định của Nghị định này.
Nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng hòa giải thương mại được quy định tại Điều 4 Nghị định 22/2017/NĐ-CP cụ thể như sau:
Nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng hòa giải thương mại
1. Các bên tranh chấp tham gia hòa giải hoàn toàn tự nguyện và bình đẳng về quyền và nghĩa vụ.
2. Các thông tin liên quan đến vụ việc hòa giải phải được giữ bí mật, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận bằng văn bản hoặc pháp luật có quy định khác.
3. Nội dung thỏa thuận hòa giải không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội, không nhằm trốn tránh nghĩa vụ, không xâm phạm quyền của bên thứ ba.
Các nguyên tắc giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải thương mại bao gồm:
- Các bên tham gia hòa giải hoàn toàn tự nguyện và có quyền lợi, nghĩa vụ bình đẳng.
- Mọi thông tin liên quan đến vụ việc hòa giải phải được bảo mật, trừ khi có thỏa thuận bằng văn bản giữa các bên hoặc quy định khác của pháp luật.
- Nội dung thỏa thuận hòa giải không được vi phạm các điều cấm của pháp luật, không trái với đạo đức xã hội, không nhằm mục đích trốn tránh nghĩa vụ và không xâm phạm quyền lợi của bên thứ ba.
Đối với điều kiện giải quyết tranh chấp bằng hòa giải thương mại thì tại Điều 6 Nghị định 22/2017/NĐ-CP quy định: Tranh chấp được giải quyết bằng hòa giải thương mại nếu các bên có thỏa thuận hòa giải. Các bên có thể thỏa thuận giải quyết tranh chấp bằng hòa giải trước, sau khi xảy ra tranh chấp hoặc tại bất cứ thời điểm nào của quá trình giải quyết tranh chấp.
Xem thêm: Phương thức giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế hiện nay?
Giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại
Đối với quy định giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại thì tại khoản 1 Điều 3 Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định về hình thức giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại cụ thể như sau:
Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp do các bên thoả thuận và được tiến hành theo quy định của Luật này.
Theo đó, phương thức giải quyết tranh chấp do các bên thoả thuận và được tiến hành theo quy định của Luật Trọng tài thương mại 2010
Nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại được quy định tại Điều 4 Luật Trọng tài thương mại 2010 cụ thể như sau:
- Trọng tài viên cần tôn trọng thỏa thuận của các bên, miễn là thỏa thuận đó không vi phạm các điều cấm và không trái với đạo đức xã hội.
- Trọng tài viên phải đảm bảo tính độc lập, khách quan, vô tư và tuân thủ các quy định của pháp luật.
- Các bên tranh chấp có quyền lợi và nghĩa vụ bình đẳng. Hội đồng trọng tài có trách nhiệm tạo điều kiện cho họ thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình.
- Việc giải quyết tranh chấp qua trọng tài được thực hiện một cách không công khai, trừ khi các bên có thỏa thuận khác.
- Phán quyết của trọng tài là chung thẩm.
Điều kiện giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại được quy định tại Điều 5 Luật Trọng tài thương mại 2010 cụ thể như sau:
- Tranh chấp sẽ được giải quyết thông qua trọng tài nếu các bên có thỏa thuận về việc này. Thỏa thuận trọng tài có thể được thiết lập trước hoặc sau khi tranh chấp phát sinh.
- Trong trường hợp một bên tham gia thỏa thuận trọng tài là cá nhân qua đời hoặc mất năng lực hành vi, thỏa thuận vẫn có hiệu lực đối với người thừa kế hoặc người đại diện hợp pháp của cá nhân đó, trừ khi có thỏa thuận khác giữa các bên.
- Nếu một bên tham gia thỏa thuận trọng tài là tổ chức và tổ chức đó phải ngừng hoạt động, bị phá sản, giải thể, hợp nhất, sáp nhập, chia tách hoặc chuyển đổi hình thức tổ chức, thỏa thuận trọng tài vẫn có hiệu lực đối với tổ chức tiếp nhận quyền và nghĩa vụ của tổ chức đó, trừ khi các bên có thỏa thuận khác.
Xem thêm: Điều kiện giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế bằng trọng tài
Giải quyết tranh chấp bằng Tòa án
Về nội dung giải quyết tranh chấp bằng Tòa án thì tại Chương II Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 nêu rõ nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng Tòa án bao gồm:
- Tuân thủ pháp luật tố tụng dân sự.
- Quyền yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
- Quyền quyết định và tự định đoạt của các đương sự.
- Bình đẳng về quyền và nghĩa vụ trong tố tụng dân sự.
- Đảm bảo quyền bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự.
- Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân xét xử vụ án dân sự độc lập, chỉ tuân theo pháp luật.
- Tòa án tiến hành xét xử kịp thời, công bằng và công khai.
- Đảm bảo tính vô tư, khách quan trong tố tụng dân sự.
- Đảm bảo quy trình xét xử sơ thẩm và phúc thẩm.
- Đảm bảo hiệu lực của bản án và quyết định của Tòa án.
- Đảm bảo quyền tranh tụng trong quá trình xét xử.
Vai trò của luật sư trong giải quyết tranh chấp thương mại
- Đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng trong các vụ tranh chấp thương mại và giảm thiểu rủi ro và trách nhiệm pháp lý trong các vụ tranh chấp.
- Mang đến những giải pháp tối ưu nhất cho doanh nghiệp khi tham gia giải quyết tranh chấp thương mại.
- Giúp khách hàng hiểu rõ các quy định pháp luật và các quy trình thủ tục tố tụng.
- Luật sư sẽ đánh giá các rủi ro pháp lý liên quan đến tranh chấp và đề xuất phương án giải quyết để cho khách hàng xem xét và lựa chọn nhằm đàm bảo quyền và lợi ích tối đa cho khách hàng.
- Luật sư tham gia đầy đủ, đúng thời điểm, tiến hành hoạt động điều tra thu thập chứng cứ, tài liệu làm cơ sở cho việc giải quyết tranh chấp thương mại.
- Luật sư sẽ đại diện cho khách hàng trong các phiên tòa, đưa ra các lập luận chặt chẽ, sắc bén để bảo vệ lợi ích của khách hàng.
- Xử lý các thủ tục pháp lý phức tạp một cách chuyên nghiệp.
Xem thêm:
