Trưng cầu giám định tư pháp trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường là hoạt động quan trọng nhằm xác minh sự thật khách quan, hỗ trợ cơ quan tiến hành tố tụng, tổ chức, cá nhân giải quyết các tranh chấp, xử lý vi phạm pháp luật và bảo đảm quyền lợi hợp pháp. Với việc ban hành Thông tư 29/2025/TT-BNNMT, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đưa ra những hướng dẫn cụ thể, đầy đủ và rõ ràng hơn về quy trình thực hiện trưng cầu giám định, đặc biệt là việc giao nhận hồ sơ và đối tượng giám định.
Phạm vi áp dụng và đối tượng giám định
Thông tư áp dụng cho các tổ chức, cá nhân thực hiện trưng cầu giám định tư pháp trong các lĩnh vực thuộc quản lý của Bộ Nông nghiệp và Môi trường như trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, bảo vệ thực vật, lâm nghiệp, tài nguyên nước, môi trường, biến đổi khí hậu, đa dạng sinh học… Đối tượng trưng cầu giám định bao gồm hồ sơ vụ việc, tài liệu, mẫu vật, mẫu sinh học, vật thể hoặc dữ liệu liên quan đến nội dung giám định chuyên môn.
Trình tự giao nhận hồ sơ giám định
Khi có yêu cầu trưng cầu giám định tư pháp, cơ quan có thẩm quyền cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ kèm theo quyết định trưng cầu. Hồ sơ bao gồm tài liệu mô tả nội dung cần trưng cầu giám định, chứng cứ liên quan, mẫu vật nếu có và các thông tin cần thiết giúp người giám định thực hiện nhiệm vụ chính xác.
Hồ sơ phải được niêm phong đầy đủ, bảo đảm không bị thay đổi, thất lạc hay giả mạo trong quá trình bàn giao. Quá trình giao nhận phải được lập biên bản, ghi rõ thời gian, địa điểm, danh mục tài liệu, tình trạng vật chứng và chữ ký của bên giao, bên nhận. Biên bản này là căn cứ pháp lý bảo đảm tính khách quan và hợp lệ cho toàn bộ quá trình trưng cầu giám định.
Giao nhận đối tượng giám định
Tùy thuộc vào nội dung trưng cầu giám định, đối tượng có thể là mẫu vật (đất, nước, không khí, cây trồng, sản phẩm nông nghiệp…), người, động vật, tài sản hoặc dữ liệu điện tử. Việc giao nhận phải tuân thủ đúng quy định chuyên ngành để đảm bảo tính nguyên trạng và giá trị chứng minh của mẫu vật.
Trường hợp giám định mẫu môi trường, tổ chức trưng cầu giám định cần lấy mẫu theo đúng quy chuẩn kỹ thuật, đóng gói đúng quy cách và chuyển giao trong điều kiện bảo quản phù hợp. Nếu mẫu là động vật sống hoặc sản phẩm có hạn sử dụng, cần kèm theo thông tin bảo quản, vận chuyển và cam kết trách nhiệm về chất lượng mẫu.
Việc giao nhận đối tượng cũng phải lập biên bản, mô tả cụ thể số lượng, trạng thái vật lý và các điều kiện bảo quản đi kèm. Bên nhận có quyền kiểm tra, từ chối tiếp nhận nếu phát hiện dấu hiệu sai lệch hoặc vi phạm quy định về mẫu giám định.
Thời hạn trưng cầu giám định và gia hạn
Thời hạn thực hiện giám định là không quá 3 tháng kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Trường hợp giám định phức tạp hoặc có khối lượng lớn, tổ chức giám định có thể đề xuất gia hạn một lần, nhưng không vượt quá 1,5 tháng đối với giám định thông thường hoặc 2 tháng đối với các trường hợp đặc biệt.
Việc đề nghị gia hạn phải được thực hiện bằng văn bản, nêu rõ lý do và được cơ quan trưng cầu đồng ý trước khi hết hạn trưng cầu giám định.
Tiêu chuẩn giám định viên và tổ chức giám định
Giám định viên tư pháp trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường phải đáp ứng điều kiện về chuyên môn, kinh nghiệm và đạo đức nghề nghiệp. Cụ thể, cá nhân phải có ít nhất 5 năm công tác trong lĩnh vực chuyên môn phù hợp, không vi phạm kỷ luật và được cơ quan có thẩm quyền cấp thẻ giám định tư pháp.
Tổ chức giám định phải có chức năng phù hợp, trang thiết bị, nhân lực và năng lực đảm bảo thực hiện chính xác hoạt động giám định. Tổ chức, cá nhân có thể tham gia giám định theo vụ việc nếu được cơ quan có thẩm quyền thẩm định, xác nhận và công nhận theo đúng trình tự pháp luật.
Trách nhiệm của các bên liên quan
Bên trưng cầu giám định có trách nhiệm chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, mẫu vật và thực hiện đúng quy trình giao nhận. Đồng thời, phải tạo điều kiện cho bên giám định tiếp cận thông tin, địa điểm và tài liệu liên quan phục vụ cho hoạt động chuyên môn.
Giám định viên và tổ chức giám định có nghĩa vụ tiếp nhận, bảo quản, xử lý và trả kết quả đúng thời hạn. Mọi sai sót trong quá trình thực hiện nếu gây thiệt hại sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường và xử lý theo quy định pháp luật.
Kết luận giám định phải được lập bằng văn bản, theo đúng mẫu biểu, trình bày rõ ràng, có chữ ký, dấu xác nhận và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung kết luận.
Thông tư 29/2025/TT-BNNMT đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc quy chuẩn hóa hoạt động trưng cầu giám định tư pháp trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường. Quy định rõ ràng về giao nhận hồ sơ, đối tượng giám định, thời hạn thực hiện và trách nhiệm của các bên giúp đảm bảo tính khách quan, khoa học và pháp lý trong mỗi vụ việc. Đây là cơ sở để nâng cao hiệu quả xét xử, xử lý vi phạm và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong các lĩnh vực nông nghiệp và môi trường tại Việt Nam.
Nếu bạn đang có bất kì thắc mắc nào cần được giải quyết, hãy liên hệ với đội ngũ luật sư tư vấn của chúng tôi để được hỗ trợ và đảm báo được lợi ích cao nhất cho quý khách hàng.
Xem thêm
