M&A (Mergers and Acquisitions) là một quá trình phức tạp, bao gồm nhiều giai đoạn khác nhau với các thủ tục pháp lý chặt chẽ nhằm đảm bảo tính minh bạch, bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan và hạn chế rủi ro pháp lý. Một giao dịch M&A bài bản không chỉ giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu chiến lược mà còn tránh được các tranh chấp và vấn đề pháp lý phát sinh sau giao dịch.
Tùy thuộc vào loại hình, lĩnh vực / ngành nghề kinh doanh của công ty mục tiêu, cấu trúc / cơ cấu giao dịch, các bước / trình tự thực hiện 1 giao dịch M&A có sự khác nhau nhưng nhìn chung sẽ đi qua các bước cơ bản như sau:
Bước 1: Ký kết thỏa thuận nguyên tắc trong giao dịch M&A
Thỏa thuận nguyên tắc, hay còn được gọi là thỏa thuận ghi nhớ / bản các điều khoản cơ bản thường là bước đầu tiên của 1 giao dịch M&A. Tại thời điểm này, các bên sẽ đàm phán và thống nhất những điều khoản cơ bản nhất của 1 giao dịch (các điều kiện tiên quyết quan trọng, giá trị giao dịch / cách định giá công ty, cơ cấu tái cấu trúc (nếu cần thiết), thẩm định pháp lý, các thời hạn cần thiết để thực hiện, v.v.).
Thỏa thuận nguyên tắc thường chỉ ghi nhận sự thỏa thuận của các bên một cách thiện chí mà không ràng buộc về mặt pháp lý, trừ 1 số trường hợp nhất định mà thỏa thuận này cũng có hiệu lực ràng buộc tùy thuộc vào thỏa thuận của các bên.
Bước 2: Thẩm định pháp lý trong giao dịch M&A
Thẩm định pháp lý là giai đoạn tối quan trọng có ý nghĩa quyết định đến các rủi ro mà các bên có thể gặp phải trong quá trình thực hiện giao dịch. Với bản chất là bên gặp rủi ro hơn trong giao dịch mua bán công ty, bên mua thường là bên thực hiện việc thẩm định pháp lý đối với công ty mục tiêu.
Mục tiêu của giai đoạn này là giúp bên mua có thể xác định được những nghĩa vụ / khoản nợ / trách nhiệm pháp lý / nghĩa vụ thuế / việc tuân thủ với các quy định pháp luật liên quan / tình trạng góp vốn / v.v. của công ty mục tiêu để từ đó sắp xếp và cơ cấu thành các vấn đề pháp lý nghiêm trọng mà công ty mục tiêu / bên bán phải hoàn tất trước khi giao dịch M&A hoàn tất. Các vấn đề pháp lý nghiêm trọng này thường được đưa vào hợp đồng mua bán dưới dạng các điều kiện tiên quyết.
Bước 3: Đàm phán và ký kết hợp đồng mua bán (SPA) / Thỏa thuận thành viên (MA) / Thỏa thuận cổ đông (SHA) trong giao dịch M&A
Hợp đồng mua bán (SPA) chính là thỏa thuận pháp lý ràng buộc điều chỉnh toàn bộ các yếu tố của một giao dịch dựa trên xương sống là việc một hoặc nhiều bên thực hiện các điều kiện tiên quyết (được nêu ra trong giai đoạn LDD và thống nhất trong giai đoạn đàm phán) để bên còn lại thực hiện việc trả tiền.
Tùy vào tính chất phức tạp của từng giao dịch, theo sau SPA có thể còn có việc ký kết thỏa thuận thành viên (đối với công ty TNHH – LLC) hoặc thỏa thuận cổ đông (đối với công ty cổ phần – JSC).
Bước 4: Thẩm tra việc hoàn tất các điều kiện tiên quyết và hoàn tất giao dịch trong giao dịch M&A
Vai trò của luật sư trong giai đoạn này là bảo đảm các bên đã hoàn tất các điều kiện tiên quyết được nêu tại SPA và hoàn tất giao dịch theo các thời hạn đã được các bên thống nhất.
Giao dịch M&A là một quá trình pháp lý phức tạp, yêu cầu sự tuân thủ chặt chẽ theo quy định của pháp luật. Việc thực hiện đúng quy trình giúp các bên đảm bảo quyền lợi, hạn chế rủi ro pháp lý và tối ưu hiệu quả thương vụ. Doanh nghiệp tham gia M&A nên có sự tư vấn từ các chuyên gia pháp lý để đảm bảo giao dịch diễn ra thuận lợi, an toàn và đạt được mục tiêu chiến lược đề ra.
Xem thêm:
