Chia sẻ về Những Thách Thức Pháp Lý Trong Quy Trình M&A Tại Việt Nam: Góc Nhìn Của Người làm luật, Luật sư Vũ Tiến Bình – Giám đốc Công ty Luật TNHH La Défense có những ý kiến đánh giá được ghi lại như sau:
“Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ, M&A (Mergers and Acquisitions) hay còn gọi là: Mua bán & Sáp nhập Doanh nghiệp, đã trở thành một xu hướng quan trọng và cần thiết đối với nhiều doanh nghiệp. Từ vị trí của một luật sư hành nghề, tôi thường xuyên chứng kiến những thách thức pháp lý mà các doanh nghiệp phải đối mặt trong quá trình này. M&A không chỉ là việc mua bán hay hợp nhất doanh nghiệp; đó còn là một hành trình đầy rẫy những cạm bẫy pháp lý cần được vượt qua.” – Luật sư Vũ Tiến Bình cho biết.
Một trong những trở ngại đầu tiên mà các nhà đầu tư thường gặp phải là vấn đề cấp phép và phê duyệt.
Tại Việt Nam, các quy định về đầu tư nước ngoài rất chặt chẽ, đặc biệt trong những lĩnh vực nhạy cảm. Những ngành như tài chính, viễn thông hay bất động sản thường yêu cầu phải xin phép trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào. Thời gian chờ đợi để nhận được phê duyệt có thể kéo dài, gây ảnh hưởng đến kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp. “Tôi đã chứng kiến không ít trường hợp, các nhà đầu tư phải điều chỉnh chiến lược của mình do bị trì hoãn bởi quy trình xin cấp phép phức tạp này.” – Luật sư Bình chia sẻ.
Bên cạnh đó, vấn đề chuyển nhượng cổ phần cũng là một thách thức lớn. Không phải lĩnh vực nào cũng cho phép nhà đầu tư nước ngoài sở hữu tối đa. Nhiều ngành nghề có tỷ lệ sở hữu hạn chế, và nếu không nghiên cứu kỹ các quy định này, doanh nghiệp có thể rơi vào tình huống vi phạm luật. Luật sư Bình cho biết: “Là người tư vấn pháp luật, chúng tôi thường nhắc nhở các khách hàng rằng việc am hiểu các quy định không chỉ giúp họ tránh được rủi ro mà còn mở ra cơ hội để tối ưu hóa lợi nhuận từ giao dịch.”
Khi bước vào giai đoạn thương thảo hợp đồng, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc xác định các điều khoản phù hợp. Việc soạn thảo hợp đồng không chỉ đơn thuần là việc ghi lại các thỏa thuận; đó còn là nghệ thuật tạo dựng sự đồng thuận giữa các bên. Những điều khoản mập mờ có thể dẫn đến tranh chấp không đáng có. Từ góc nhìn của những người làm luật, chúng tôi thấy rằng thương thảo không chỉ là việc đưa ra những yêu cầu mà còn là quá trình lắng nghe và tìm kiếm sự hài hòa trong lợi ích của tất cả các bên liên quan.
Rủi ro pháp lý tiềm ẩn cũng là một vấn đề mà doanh nghiệp cần lưu tâm. Các nghĩa vụ về thuế, tài chính thường bị các bên bỏ qua, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Trong quá trình tư vấn, các Luật sư luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ pháp luật. Không chỉ để bảo vệ doanh nghiệp khỏi các tranh chấp với cơ quan chức năng, mà còn để xây dựng uy tín và thương hiệu trong mắt đối tác và khách hàng.
Để vượt qua những thách thức này, các doanh nghiệp cần thực hiện một số bước quan trọng. Đầu tiên, việc nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi thực hiện M&A là cực kỳ cần thiết. Doanh nghiệp nên tiến hành phân tích toàn diện về công ty mục tiêu, từ tình hình tài chính đến các vấn đề pháp lý liên quan. Hợp tác với các chuyên gia tư vấn sẽ giúp họ có cái nhìn rõ nét hơn về rủi ro và cơ hội.
Bên cạnh đó, xây dựng mối quan hệ tốt với cơ quan quản lý cũng đóng vai trò quan trọng. Việc thường xuyên cập nhật các quy định pháp luật và thiết lập kênh liên lạc sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc xin cấp phép. Một mối quan hệ tin cậy với các cơ quan chức năng có thể giúp quá trình phê duyệt diễn ra suôn sẻ hơn. Đây cũng là một chia sẻ nhỏ mang tính chất thêm phương án tham khảo cho các Doanh nghiệp và nhà đầu tư.
Hơn nữa, soạn thảo hợp đồng một cách chặt chẽ và rõ ràng là điều không thể thiếu. Điều này không chỉ bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bên trong việc thực hiện cam kết của mình. Một hợp đồng được soạn thảo bài bản sẽ giúp các bên tránh được những tranh chấp không đáng có trong tương lai.
Điển hình có những vụ việc M&A nổi bật có thể kể đến như: Masan Group đã hoàn tất thương vụ mua lại VinCommerce từ Vingroup với giá khoảng 1,3 tỷ USD. Thương vụ này nhằm mở rộng thị phần trong lĩnh vực bán lẻ thực phẩm và cải thiện hệ thống phân phối. Việc tích hợp VinCommerce không chỉ giúp Masan củng cố vị thế mà còn phát triển các sản phẩm tiêu dùng của mình.
Hay, thương vụ FPT mua lại 51% cổ phần của VCCorp với giá 500 triệu USD, cũng đã đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc mở rộng dịch vụ công nghệ thông tin và truyền thông. Thương vụ này giúp FPT tăng cường năng lực trong lĩnh vực truyền thông số, đồng thời khai thác tiềm năng thị trường quảng cáo trực tuyến.
Trong thương vụ Masan và VinCommerce, một trong những vướng mắc chính là các quy định phức tạp về sở hữu vốn trong lĩnh vực bán lẻ, yêu cầu Masan phải điều chỉnh cấu trúc sở hữu để tuân thủ quy định. Đối với FPT và VCCorp, vấn đề minh bạch trong thẩm định tài sản cũng là một thách thức lớn, khi việc định giá chính xác tài sản có thể gây ra rủi ro cho bên mua nếu không được thực hiện kỹ lưỡng.
Ngoài ra, cả hai vụ việc đều có thể đối mặt với các tranh chấp phát sinh trong quá trình đàm phán hoặc sau giao dịch, điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có các điều khoản hợp đồng rõ ràng và chi tiết. Những thách thức này đòi hỏi các luật sư phải có sự am hiểu sâu sắc về luật pháp và quy trình M&A để tư vấn hiệu quả cho khách hàng.
Cuối cùng, việc quản lý rủi ro hiệu quả là điều mà mọi doanh nghiệp đều cần quan tâm. Xây dựng quy trình đánh giá rủi ro định kỳ sẽ giúp doanh nghiệp phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh, từ đó bảo vệ lợi ích và đảm bảo sự phát triển bền vững.
“M&A là một hành trình đầy thách thức nhưng cũng tràn đầy cơ hội. Tôi kêu gọi các doanh nghiệp, nhà đầu tư hãy chuẩn bị thật tốt, nắm bắt các quy định pháp luật và không ngừng học hỏi. Chỉ khi có sự chuẩn bị kỹ càng và chiến lược rõ ràng, doanh nghiệp mới có thể thực hiện giao dịch một cách hiệu quả và bền vững, góp phần vào sự phát triển chung của nền kinh tế Việt Nam.”
Đó là những chia sẻ dưới góc nhìn của Luật sư Vũ Tiến Bình – người hành nghề luật với những giá trị thực tiễn trong quá trình áp dụng pháp luật.
Để xem thêm các bài viết chia sẻ từ Góc nhìn của các Chuyên gia, mời bạn đọc ghé thăm trang thông tin của Hãng luật La Défense để cập nhật thường xuyên.
